İş Kazası Ve Meslek Hastalığının Soruşturulması

* İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ SORUŞTURULMASI

** Kuruma bildirilen bir olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hususunda bir karara varılabilmesi
için, Kurumca gerektiği takdirde, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları
tarafından veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri vasıtasıyla soruşturma
yapılabilir.
İş kazası soruşturmaları, “İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu” ile bildirilen olayın iş
kazası sayılıp sayılmayacağı, bu sigorta kollarından yararlanma koşullarının gerçekleşip
gerçekleşmediği, işveren sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesinin uygulanıp
uygulanmayacağı, olayın meydana gelmesinde sigortalının kastı, ağır kusuru, işverenin kastı veya
sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi ile üçüncü şahısların
kusurlu halleri sonucu meydana gelip gelmediği konularında karar verilebilmesi için yapılır.
Kurum, işverence düzenlenen İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirgesi ve eki belgeler ile kamu
kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlemiş olduğu belge ve tutanaklardan, sigorta olayı
için gerekli bilginin temin edilmesi koşuluyla, başka bir soruşturma ve denetime gidilmeden
ünitelerimizce olayın iş kazası sayılıp sayılamayacağına karar verebilir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci maddesinin (a), (b), (c), (e) ve (g)
bentleri kapsamındaki sigortalıların meydana gelen iş kazası ile ilgili olarak sigortalının mensubu
olduğu özel işyerlerince düzenlenen İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formunun, işverence
düzenlenecek iş kazası tespit tutanağının, olayın intikal ettiği kolluk kuvvetlerince düzenlenecek
tutanağın ve şahit ifadelerinin, kamu kurum ve kuruluşlarında meydana gelen iş kazası dolayısıyla
düzenlenen resmi belge, bilgi ve konuyla ilgili düzenlenen tutanakların incelenmesinden, olayın iş
kazası olduğunun anlaşılması halinde,
Ayrıca, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında olan sigortalıların
geçirdikleri iş kazası için, kolluk kuvvetlerince düzenlenmesi gereken tutanağın dışındaki yukarıda
belirtilen diğer belgeler ile olay nedeniyle başvurduğu sağlık tesisince düzenlenecek raporun
bulunması halinde,
Ünitece başkaca bir araştırma yapılmadan karar verilebilir.
Ünitece, yukarda sözü edilen belgelerdeki eksiklik nedeniyle karara varılamayan olaylar için,
belgeyi düzenleyenler ile yazışılarak eksikliklerin tamamlanmasına müteakip karar verilebilir. Bu
işlemlerden sonra yukarda açıklanan esaslar doğrultusunda Kuruma ibraz edilen belge ve bilgilerin
incelenmesi sonucu karar verilemeyen, şüpheli görülen ve tereddüt edilen (yukarda belirtilen hal ve
durumların dışında, belge ve bilgilerin yetersizliği, belge üzerinde tahrifat, ifadeler arasındaki
çelişki, ihbar, şikâyet vb. nedenlerle ünitece tespiti yapılamayan iş kazası vakaları dışında), uzun
süreli tedavi gerektiren, maluliyet veya ölümle neticelenen, Kuruma büyük mali yük getiren iş
kazaları hakkında Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca soruşturma yapılabilir.
Olay ile ilgili olarak Bakanlık iş müfettişleri tarafından düzenlenen rapor ve tutanaklarda gerekli
bilgilerin yer alması veya yargı kararının bulunması durumlarında, ünitelerimizce ikinci bir
incelemeye gerek duyulmaz. Ancak Bakanlık iş müfettişleri tarafından düzenlenerek ünitelerimize
gönderilen rapor ve tutanakların yetersiz olması halinde yetersiz olan belge ve bilgiler konusunda
soruşturma Kurumun denetim ve kontrol ile yetkili denetim memurlarına yaptırılabilir.
Ölümle sonuçlanan iş kazaları ile maluliyetle sonuçlanan iş kazaları soruşturulmak üzere Rehberlik
ve Teftiş Grup Başkanlıklarına intikal ettirilecek; bunlar dışındaki hallerde ise incelenme ve
soruşturma, sosyal güvenlik il müdürlüklerimiz ile sosyal güvenlik merkezlerimizde görevli sosyal
güvenlik denetmenleri/kontrol memurları tarafından yapılacaktır.
Kuruma bildirilen iş kazası olayına ilişkin düzenlenen belge ve bilgilerin gerçeğe uymadığının ve
olayın incelenmesi sonucu iş kazası olmadığının anlaşılması halinde, bu olay için yersiz olarak
yapılmış ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan
Kanunun 96 ncı maddesine göre tahsil edilecektir.

** İş Kazalarında Kusur Oranlarının Tespiti
İşyerlerinde meydana gelen iş kazası vakalarında Bakanlık iş müfettişlerince düzenlenerek Çalışma
Bölge Müdürlüklerine intikal ettirilen raporlarda, Kurum müfettişlerince düzenlenen raporlardan
farklı kusur oranlarına yer verilen durumlarda; Kanunun 21 inci maddesi uygulanmasında hangi
kusur oranının esas alınacağı konusunda aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılacaktır.
İş kazası vakalarında sigortalıların ve Kurumumuzun işlemlerinin kısa sürede
sonuçlandırılabilmesi için Kanunun 21 inci maddesi ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 37
nci maddesinde yer alan hususlara uyulması önem taşımaktadır.
Bu itibarla, Kurumun kontrol ve denetim ile görevli memurlarınca düzenlenen raporlarda iş kazası
tespiti yapılmış olsa dahi, işveren ve üçüncü kişilerin sorumluluğu ile sigortalıya ödenen geçici iş
göremezlik ödeneklerinden indirimin ne oranda yapılacağı, kusur oranlarına ilişkin bir tespitin
yapılamaması veya Kurumumuz kontrol ve denetim elemanlarınca düzenlenen raporlar ile
Bakanlık iş müfettişlerince düzenlenen raporlar arasında sorumluluk ve kusur oranlarıyla ilgili
farklılık bulunması durumunda;
Kurum müfettişlerince düzenlenen raporlarda, Kanunun 21 ve 22 nci maddeleri ile sorumlulukla
ilgili benzer maddelerinin “herhangi bir tespit yapılamaması” nedeniyle uygulanmasına gerek
bulunmadığının belirtilmesi halinde, aynı olayla ilgili olarak iş müfettişlerince yapılan tahkikat
sonucunda düzenlenen raporlarda bu hususlar yer almışsa, bu raporlarda anılan maddelerin
uygulanmasına yönelik önerilerinin uygulanması,
Kurum müfettişlerince iş kazaları ile ilgili olarak yapılan tahkikatlar sonucunda işveren, sigortalı
veya üçüncü kişinin fiillerinin “tespitlere dayanılmak suretiyle” Kanunun 21 ve 22 nci maddeleri
kapsamında bulunmadığının net olarak belirtilmesi, ancak aynı konuda iş müfettişlerince
düzenlenen raporda ise işveren, sigortalı ve üçüncü kişinin fiilinin anılan Kanunun aynı maddeleri
kapsamında olduğunun değerlendirilmesi halinde konunun Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına intikal
ettirilmesi,
Kurumumuzca iş kazaları ile ilgili olarak yapılan soruşturmalarda düzenlenen raporlarda işveren,
sigortalı veya üçüncü kişinin fiillerinin Kanunun 21 ve 22 nci maddeleri kapsamında
bulunduğunun belirtilmesi, ancak aynı konuda iş müfettişlerince düzenlenen raporda işveren,
sigortalı ve üçüncü kişinin fiilinin anılan Kanunun aynı maddeler kapsamında olduğunun
değerlendirilmesi ile birlikte kusur derecelerinin de belirtilmesi durumunda, iş müfettişi raporunda
önerilen kusur derecelerine göre işlem yapılması,
Kurum müfettişleri tarafından düzenlenen raporlarda, Kanunun 21 ve 22 nci maddelerinin
uygulanmasına yönelik öneriler bulunmasına rağmen, kusur derecesi ile ilgili bir değerlendirmeye
yer verilmemişse kusur oranının tespiti için konunun ilgili çalışma bölge müdürlüklerine intikal
ettirilmesi,
gerekmektedir