Birden Fazla Sigortalılık Statülerine Tabi Çalışmalarda Hizmetlerin Değerlendirilmesi

Genelge de yer alan bilgilere göre birden fazla sigortalı olanların durumunu değerlendirirken izlenecek yol şöyledir:

6- Birden Fazla Sigortalılık Statülerine Tabi Çalışmalarda Hizmetlerin
Değerlendirilmesi
Kanunun sigortalılık hallerinin birleĢmesine iliĢkin 53 üncü maddesinin birinci fıkrası
6111 sayılı Kanunun 33 üncü maddesi ile 1/3/2011 tarihinden geçerli olmak üzere
değiĢtirilmiĢ, ayrıca 6111 sayılı Kanunla Kanuna eklenen geçici 33 üncü madde ile 53 üncü
maddenin birinci fıkrasında yapılan değiĢikliklerin 1/3/2011 tarihinden önceki süreler için
uygulanmayacağı hüküm altına alınmıĢtır. Öte yandan, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sayılanlar, kendilerine ait veya ortak oldukları iĢyerlerinden
dolayı 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olarak
bildirilemeyeceklerinden bu durumdaki sigortalılar 1/3/2011 tarihinden önce olduğu gibi bu
tarihten sonra da kendi iĢyerlerinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre
sigortalı olamayacaklardır. Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c)
bentlerine tabi olarak birden fazla statüde aynı anda çalıĢılması halinde aĢağıdaki Ģekilde iĢlem
yapılacaktır.
6.1- 1/3/2011 tarihinden itibaren birden fazla sigortalılık statüsüne tabi
çalışmalarda hizmetlerin değerlendirilmesi
6.1.1- Sigortalılığı 1/3/2011 tarihinden sonra başlayanların hizmetlerinin çakışması
Kanunun 53 üncü maddesi ile 1/3/2011 tarihinden itibaren sigortalıların 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statüleri ile (c) bendinde
yer alan sigortalılık statüsüne aynı anda tabi olacak Ģekilde çalıĢmaları halinde öncelikle (c)
bendi kapsamında, (a) ve (b) bentlerinde yer alan sigortalılık statülerine tabi olacak Ģekilde
çalıĢmaları halinde ise (a) bendi kapsamındaki sigortalılıkları geçerli sayılacaktır. (b) bendi
kapsamındaki sigortalılık (a) bendine tabi çalıĢmanın baĢladığı tarihten bir gün önce sona
erdirilecektir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalıların 1/3/2011
tarihinden itibaren (a) bendi kapsamında çalıĢmaya baĢlamaları halinde e-Sigortalı yoluyla
Kuruma verilen sigortalı iĢe giriĢ bildirgelerinde “5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılığınız sona erdirilmiĢtir. 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendine tabi ayrıca prim ödemeye devam etmek istiyor iseniz sosyal güvenlik il
müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine müracaat etmeniz gerekmektedir” uyarısı verilecek,
bu kayıtlar otomatik olarak “(4/b) Tescil Programının” terk iĢlemleri menüsünden (01) terk
kodu sigorta türünde “53 üncü maddeye göre sonlandırma” ile sona erdirilecektir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalıĢması sona erenlerin
(b) bendi kapsamındaki çalıĢmalarının devam etmesi halinde ise (a) bendine tabi çalıĢmasının
sona erdiği tarihten bir gün sonra (b) bendine tabi sigortalılıkları baĢlatılacaktır.
Örnek 1- 25/5/2011 tarihinde vergi mükellefiyeti nedeniyle 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendine tabi sigortalı olan ve sigortalılığı devam etmekte iken 18/8/2011
tarihinde iĢveren yanında hizmet akdine tabi çalıĢmaya baĢlayan sigortalının (b) bendi
kapsamındaki sigortalılığı 17/8/2011 tarihi itibariyle sona erdirilerek, 18/8/2011 tarihi itibariyle
(a) bendi kapsamında sigortalı sayılacaktır.
Örnek 2- 2/3/2012 tarihinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi
çalıĢmaya baĢlayan sigortalı bu kapsamdaki sigortalılığı devam etmekte iken 21/11/2014
tarihinde vergi mükellefi olmuĢtur. Bu durumda (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı (a) bendi
kapsamındaki sigortalılığı sona ermediği sürece baĢlatılmayacaktır.
Örnek 3- Örnek 2’deki sigortalının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi
sigortalılığının 12/5/2015 tarihinde sona ermesi ve vergi mükellefiyetinin devam etmesi
halinde (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 13/5/2015 tarihinden itibaren baĢlatılacaktır.
6.1.2- Sigortalılığı 1/3/2011 tarihinden önce başlayanların 1/3/2011 tarihinden
sonra hizmetlerinin çakışması
1/3/2011 tarihinden önce Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi
çalıĢması bulunan sigortalıların 1/3/2011 tarihinden sonra (a) bendine tabi çalıĢmaları halinde
önce baĢlayan sigortalılık statüsüne göre iĢlem yapılmayacak, (b) bendi kapsamındaki
sigortalılığı “6.1.1” bölümünde belirtildiği Ģekilde sona erdirilecektir.
Örnek 1- 20/5/2009 tarihinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
sigortalılığı devam etmekte iken 12/12/2011 tarihinden itibaren (a) bendi kapsamında
çalıĢmaya baĢlayan sigortalının, (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı 11/12/2011 tarihi
itibariyle sona erdirilecektir.
Örnek 2- 3/9/2009 tarihinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin (4)
numaralı alt bendine tabi sigortalılığı devam etmekte iken 25/7/2011 tarihinden itibaren (a)
bendine tabi çalıĢması baĢlayan sigortalının tarım sigortalılığı 24/7/2011 tarihinde sona
erdirilecektir
6.1.3- Sigortalılığı 1/3/2011 tarihinden önce başlayanların 1/3/2011 tarihinden önce
hizmetlerin çakışması
1/3/2011 tarihi itibariyle Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b)
bendine tabi çalıĢmaları devam eden sigortalıların 6111 sayılı Kanunla Kanuna eklenen geçici
33 üncü madde uyarınca hangi sigortalılık statüsünün önce baĢladığına bakılmaksızın (b) bendi
kapsamındaki sigortalılığı 28/2/2011 tarihi itibariyle sona erdirilecektir.
Örnek -11/11/2008 tarihinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
baĢlayan sigortalılığı devam etmekte iken 11/12/2009 tarihinden itibaren (a) bendi kapsamında
çalıĢmaya baĢlayan sigortalının 28/2/2011 tarihi itibariyle (b) bendi kapsamındaki sigortalılığı
sona erdirilecek, 1/3/2011 tarihi itibariyle (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı devam
ettirilecektir.
6.1.4- Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi
çalışması bulunanların aynı anda her iki statüde de prim ödemeleri halinde hizmetlerin
değerlendirilmesi
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendine tabi sigortalılığın
çakıĢması nedeniyle (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlar 1/3/2011 tarihinden
sonra yazılı talepte bulunmak ve 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazanç alt sınırı ve
üst sınırına iliĢkin hükümler saklı olmak kaydıyla, (b) bendi kapsamındaki çalıĢmasından
dolayı talep tarihinden itibaren (b) bendi içinde prim ödeyebileceklerdir. Ancak, (a) ve (b)
bendi için ödenecek primlerin toplamı prime esas kazancın üst sınırından fazla olamayacaktır.
Sigortalılık hallerinin çakıĢması nedeniyle 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamındaki sigortalılığı esas alınanlardan (b) bendi kapsamında prim ödemek isteyenler iĢ
kazası ve meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar yönünden 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında, kısa vadeli sigorta kollarından sağlanan diğer yardımlar ile
uzun vadeli sigorta kollarından sağlanan yardımlar yönünden ise 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık statüsünde değerlendirilecektir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi sigortalılık
halleri çakıĢanlardan (b) bendi kapsamında ayrıca prim ödemek için talepte bulunanlara, (b)
bendi statüsünde iĢ kazası ve meslek hastalıkları yönünden Kanunun 16 ncı maddesinin birinci
fıkrasının (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen yardımlar yapılacaktır. Bu yardımların
yapılmasında (b) bendi statüsünde ödenen primler esas alınacaktır.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında ödenecek primler
uzun vadeli sigorta kolları yönünden 26 ncı, 28 inci ve 32 nci maddelerinin birinci fıkralarının
uygulanmasında 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi hizmetlerle birlikte dikkate
alınacaktır. Ancak, hizmetin değerlendirilmesinde ay 30 günü, prime esas kazançlar ise
Kanunun 80 inci maddesine göre belirlenen azami kazancı geçemeyecektir. Bu sigortalılara
kısa vadeli sigorta kollarından Kanunun 16 ncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hastalık
ve analık sigortasından geçici iĢ göremezlik ödeneği ödenmesinde de sigortalılık statüsü 4 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi olarak değerlendirilecektir.
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi sigortalılıkları
çakıĢanlardan 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılığı esas
alınmakla beraber 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki çalıĢmalarından
dolayı prim ödeyenlerin ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar (b) bendi kapsamındaki
primlerini ödememeleri halinde o aya ait primin ödeme imkanı ortadan kalkacağından, söz
konusu ay için hesaplanacak (a) bendi kapsamında prime esas kazanca dahil edilmeyecek
ayrıca o ayda iĢ kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde iĢ kazası ve
meslek hastalığı hükümlerinde de yararlandırılmayacaktır.